Workshop over Elckerlyc en Sara Burgerhart in Wrocław

Op 20-22 maart 2014 hebben de Erasmus Leerstoel voor de Nederlandse Filologie en het Centrum voor Cultuur van de Lage Landen in Wrocław het Vertaalatelier Op Locatie georganiseerd met als onderwerp het vertalen van historische teksten.

Aan het Vertaalatelier in Wrocław hebben studenten en alumni uit drie vakgroepen Nederlands in Polen (Lublin, Poznań, en Wrocław) deelgenomen. Het programma concentreerde zich op twee teksten die in het kader van het project CODL worden onderzocht: Elckerlyc en Sara Burgerhart. De studenten hebben van tevoren fragmenten van twee teksten vertaald en aan de moderatoren toegestuurd. Bovendien hebben de deelnemers fragmenten van Poolse vertalingen van Max Havelaar en Journael van Bontekoe ontvangen, op grond waarvan ze de vertalingen hebben geanalyseerd. Deze voorbereidende handelingen vormden het uitgangspunt voor de praktische delen van de workshop.

Tijdens de eerste workshopdag heeft Ludo Jongen eerst een inleidende lezing gehouden over specifieke problemen bij het vertalen van Middelnederlands naar modern Nederlands en over het vertalen naar een andere taal en/of cultuur.

In het praktische gedeelte dat door Ludo Jongen en Malgorzata Dowlaszewicz werd gemodereerd, werden de ingezonden vertalingen van de studenten bediscussieerd. Daarna werden tijdens praktische oefeningen verschillende vertaaltechnieken toegepast op de tekst van Elckerlyc.

De tweede dag was geconcentreerd rond Sara Burgerhart. In haar inleidende lezing heeft Lia van Gemert zich afgevraagd of oude literatuur zo vertaald en bewerkt kan worden dat een lezer van vandaag haar vlot kan lezen, zonder dat deze literatuur geweld aangedaan wordt.

In het praktische deel gemodereerd door Katarzyna Tryczynska en Jan Urbaniak is discussie ontstaan over de bewerkingen en vertalingen van achttiende-eeuwse literatuur. De studenten kregen ook de kans om de ingezonden vertalingen te bespreken met het oog op de culturele specificiteit van de tekst en de daaruit voortvloeiende vertaalproblemen om vervolgens op grond daarvan groepsvertalingen van tekstfragmenten voor te bereiden.

De laatste dag begon met een lezing door Jerzy Koch over de receptie van negentiende-eeuwse literatuur uit de Lage Landen in Polen en het beeld van Nederlandse literatuur in Poolse vertaling.

Na de lezing werd onder moderatie van Jerzy Koch en Malgorzata Dowlaszewicz een discussie gevoerd op grond van de analyse van de bestaande Poolse vertalingen van negentiende-eeuwse literatuur, Max Havelaar en Journael van Bontekoe.

Aan het einde van de laatste dag hebben de deelnemers in een evaluatieformulier zowel alle inhoudelijke onderdelen als ook de organisatie zeer positief beoordeeld. Ze waren heel enthousiast en uitten de wil om vaker aan dergelijke evenementen deel te nemen. Dat er aan de hand van oude literatuur is gewerkt, was ook geen bezwaar. Integendeel hebben veel studenten benadrukt dat dit element de workshop zo bijzonder maakte.

Het vertaalatelier bood een unieke gelegenheid om de gevorderde studenten meer vertrouwen te geven en interesse in het beroep van literair vertaler op te wekken alsook belangstelling voor historische letterkunde te laten groeien. Daarmee past het ook in het didactische traject van het CODL-project.

Dit Vertaalatelier op Locatie is tot stand gekomen met financiële steun van het Expertisecentrum Literair Vertalen (www.literairvertalen.org). Het ELV is ingesteld door de Nederlandse Taalunie.